XQuick Search
UPPS-P Dürtüsel Davranış Ölçeği Kısa Formu’nun (S-UPPS-P) Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi
Sabina HUSEYNBALAYEVA1, Tuğçe TAŞKIRAN1, Derya Durusu Emek-Savaş21Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye2Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Deneysel Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışmada, dürtüselliğin beş temel boyutunu (olumsuz sıkışıklık, tasarlama eksikliği, sebatsızlık, heyecan arayışı ve olumlu sıkışıklık) değerlendiren UPPS-P Dürtüsel Davranış Ölçeği Kısa Formu’nun (S-UPPS-P) Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin Türkiye yetişkin örnekleminde incelenmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Araştırma, 18-48 yaş aralığında 304 yetişkin katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Uyarlama süreci çeviri, geri çeviri ve dil eşdeğerliği adımlarını içermiştir. Yapı geçerliği açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleriyle değerlendirilmiş; ayırt edici ve ölçüt geçerliği ise Barratt Dürtüsellik Ölçeği Kısa Formu, Kısa Heyecan Arayışı Ölçeği ve günlük yaşamda dürtüsel davranışlara ilişkin maddelerle test edilmiştir. Güvenirlik analizleri iç tutarlılık ve testi yarıya bölme yöntemleriyle yapılmıştır.
BULGULAR: Elde edilen beş faktörlü yapı, ölçeğin orijinal yapısıyla örtüşmüş ve doğrulayıcı faktör analizinde yüksek düzeyde uyum indeksleri sağlamıştır (χ²/sd = 2.40, RMSEA =.07, CFI =.92). Ölçeğin toplam iç tutarlılığı (α =.85) yüksek düzeyde bulunmuştur. S-UPPS-P puanları, dürtüsel davranışlarla ilişkili yaşam alışkanlıklarıyla anlamlı şekilde ilişkilidir. Ayrıca, Barratt Dürtüsellik Ölçeği-11 Kısa Formu ve Kısa Heyecan Arayışı Ölçeği ile kurulan korelasyonlar ölçüt geçerliğini desteklemiştir.
TARTIŞMA ve SONUÇ: S-UPPS-P’nin Türkçe formu, yetişkin örnekleminde geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak değerlendirilmiş; özellikle pozitif acelecilik boyutunun da dahil edilmesiyle, çok boyutlu dürtüsellik değerlendirmesinde kapsamlı ve pratik bir alternatif sunmuştur. Ölçeğin kısa yapısı, araştırma ve klinik uygulamalarda kullanım kolaylığı sağlamaktadır.
Turkish adaptation and psychometric properties of the short UPPS-P Impulsive Behavior Scale (S-UPPS-P)
Sabina HUSEYNBALAYEVA1, Tuğçe TAŞKIRAN1, Derya Durusu Emek-Savaş21Department of Psychology, Graduate School of Social Sciences, Dokuz Eylul University, Izmir, Turkey2Department of Experimental Psychology, Faculty of Letters, Dokuz Eylul University, Izmir, Turkey
INTRODUCTION: This study aimed to adapt the Short UPPS-P Impulsive Behavior Scale (S-UPPS-P), which assesses five core dimensions of impulsivity (negative urgency, lack of premeditation, lack of perseverance, sensation seeking, and positive urgency), into Turkish and to evaluate its psychometric properties in a Turkish adult sample.
METHODS: The study was conducted with 304 adult participants aged 18–48. The adaptation process followed standard procedures, including translation, back-translation, and assessment of linguistic equivalence. Construct validity was examined using exploratory and confirmatory factor analyses. Discriminant and criterion validity were assessed using the Barratt Impulsiveness Scale-11 Short Form, the Brief Sensation Seeking Scale, and items evaluating impulsive behaviors in daily life. Reliability was evaluated via internal consistency and split-half methods.
RESULTS: The five-factor structure of the S-UPPS-P was consistent with the original version and demonstrated excellent model fit in confirmatory factor analysis (χ²/df = 2.40, RMSEA =.07, CFI =.92). The scale showed high internal consistency (α =.85). S-UPPS-P scores were significantly associated with everyday impulsive behavior patterns, and correlations with the Barratt Impulsiveness Scale and the Brief Sensation Seeking Scale supported criterion validity.
DISCUSSION AND CONCLUSION: The Turkish version of the S-UPPS-P was found to be a valid and reliable tool for assessing multidimensional impulsivity in adults. By including the positive urgency dimension and offering a brief format, the scale provides a comprehensive yet time-efficient option for use in both research and clinical settings.
Makale Dili: Türkçe
