Şizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katkı Yapmak: Nasıl ve Neden?

Şizofreni genel toplumdaki yaşamboyu düşük yaygınlığına rağmen önemli yeti yitimine yol açmaktadır. Türkiye'de yaşam-yılına uyarlanmış yeti kaybına yol açan hastalıklar arasında 9. sırada yer almaktadır (Sağlık Bakanlığı 2006). Böylesi bir bedeli olan bir hastalığın araştırmacı ve klinisyen- lerin ilgisini çekmesi ve yaygınlığını, risk gruplarını, dağılım özelliklerini, zaman içindeki değişim özel- liklerini araştıran çalışmaların da yüksek sayıda olması beklenir. Ancak Türkiye'de şizofreni epi- demiyolojisi üzerine yapılan araştırma sayısı oldukça düşüktür (Binbay ve ark. 2009b). Türkiye'de sadece şizofreni (psikozlar ya da psikotik belirtiler) epidemiyolojisi üzerine odak- lanan ilk genel toplum araştırması yakın zamanda yayınlanmıştır (Alptekin ve ark. 2009). Diğer yan- dan şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar epi- demiyolojisine odaklanan bir araştırma yakın zamanda tamamlanmıştır ve sonuçları yayınlanma aşamasına gelmiştir (Binbay ve ark. 2010). Olumlu bir gelişme olarak ise Türkiye'den üç araştırma merkezi Avrupa'da şizofreni epidemiyolojisi üze- rine yürütülmekte olan en geniş araştırmanın katılımcıları arasında yer almaktadır (EU-GEI 2008). Görünen o ki Türkiye'de şizofreni epidemi- yolojisinde bazı yeni girişimler ve arayışlar bulun- maktadır. Bu nedenle Türkiye'de şizofreni epi- demiyolojisine nasıl bir katkı yapılabileceğini tartış- mak ve yeni alanlar belirlemek bu alana ilgi duyan klinisyen ve araştırmacılar için yararlı olabilir. Bu derlemenin iki amacı bulunmaktadır. Birincisi, Türkiye'de şizofreni epidemiyolojisi üzerine var olan birikimi kısaca gözden geçirmektir. İkincisi ise şizofreni epidemiyolojisi üzerine Türkiye'den yapılabilecek özgün katkılara dair avantaj ve deza- vantajları tartışmaktır. Bu çerçevede, derlemede öncelikle şizofreni epidemiyolojisinde son on yıl içinde sağlanan gelişmelere değinildi. Daha sonra ise Türkiye'de şizofreni epidemiyolojisi üzerine varolan sonuçlara (yaygınlık, başvuru oranları vb) ve şizofreni üzerine yayınlamış olan ve bazı özgün yöntemsel özellikleri bulunan araştırmalar özetlen- di. Son olarak ise hangi konudaki ve yönteme sahip araştırmalarla bilimsel kaynaklara katkı yapılabile- ceği tartışıldı.