Psikoz için Risk Altındaki Bireyler: Tanıma, Önleme ve Tedavi Konusunda Neredeyiz?

Psikoz ve özellikle şizofreni gelişmesi açısından toplum ortalamasından daha yüksek bir riske sahip bireyleri önceden tespit etmemize yarayacak ölçüt- lerin geliştirilmesi konusunda 90'lı yıllarda başlayan çabalar günümüzde artarak devam ediyor. Bugün Avustralya'dan Kanada'ya Almanya'dan İngiltere'- ye kadar pek çok ülkede bu alanda özelleşmiş merkezler var. Bu yazıda söz edeceğim risk altında- ki grupları tanımlamak için "çok yüksek riskli durumlar", "prodromal durum", "prepsikoz", "riskli ruhsal/zihinsel durum" gibi farklı terimler kul- lanılıyor. Bu çabaların ortak hedefi bir yandan psikozu bir yelpaze olarak görüp yelpazenin hafif ucundaki kişileri tanıyıp tanımlayarak yelpazenin öbür ucunu yani şizofreniyi daha iyi anlamak. Bir diğer amaç da mümkünse hafif uçtaki kişilerin ağır uca doğru olası bir yolculuğunu önlemek, gecik- tirmek ya da yavaşlatmak. Bu çaba bir anlamda psikoz için koruyucu tedavi çabası olarak da görülebilir.