Depresyondaki Nöroendokrinolojik Bulgular

Nöroendokrin sistemler beyin nörotransmitterleri tarafından kontrol edildiği için, bu sistemlerdeki anormallikler psikiyatrik hastalıkların altında yatan nörotransmitter değişikliklerini anlamada yardımcı olabilir. Hormonal eksenler psikiyatri için üç açıdan önemlidir: Birincisi, bazı peptid hormonlar klasik nörotransmitterler gibi işlev görürler. İkincisi, nöroen- dokrin eksenlerin hormonları kan yoluyla beyine taşı- narak geribildirim (feedback) oluşturur ve nöronal fonksiyonu etkileyebilir. Üçüncü olarak da, bazı psikiyatrik hastalıklar klasik nöroendokrin eksenlerin hipoaktivitesi veya hiperaktivitesi ile seyrederler. Psikiyatride nöroendokrin test araştırmaları, bazal hormon düzeyleri ölçümleri ve nöroendokrin dinamik (challenge) testlerden ibarettir. Bazal endokrin değer- lendirmeleri kanda belli hormonların düzeylerinin veya idrarda hormon metabolitlerinin ölçümü şek- linde yapılır. Kesin endokrinolojik işlev bozukluğunun değişik organik mental bozukluklara yol açtığı bilinir, ancak bazı psikiyatrik hastalıklarda bazal hormonal ölçümlerde hafif düzeyde değişiklikler olduğu da bildirilmiştir. Dinamik nöroendokrinolojik testler ise, belli nörotransmitterlerin aktivitesini arttıran veya azaltan ajanlar verilerek, hormonların bu ajanlara verdikleri cevabın ölçülmesiyle yapılır (Morihisa ve ark. 1999). * Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, KAYSERİ Hipotalamus, nöroendokrin eksenlerin düzenlen- mesinde esas rolü oynayan beyin yapısıdır. Değişik biyojenik amin nörotransmitterleri kullanan çok sayı- da nöronal girdi (input) hipotalamusa gelir. Depresyonlu hastalarda bulunan nöroendokrin anor- malliklerin depresyonda mevcut biyojenik amin aktivitesindeki değişikliklerin sonucu mu, sebebi mi olduğu tartışmalıdır. Depresyonla ilişkili olarak ortaya atılmış nöroendokrin eksen anormalliklerinin başlı- caları adrenal, tiroid, büyüme hormonu (growth hor- mone veya GH) ve prolaktin eksenlerindedir.