Beyin işleyişini anlamak öteden beri insanın temel meraklarından biri olmuştur. Pratik olarak bu merak henüz çaresiz diye bakılan bazı hastalıkların, klinik sendromlarm tanınmasında, belki de tedavisinde yol gösterici olacaktır. Bu yazıda beynin işleyişinde anatomik bakış açısından Yakovlev modelinden ve davranış-kog- nisyon paternlerinin oluşmasında çok önemli bir rol oynayan frontal-subkortikal döngüler ve bunların klinik yansımasından söz edilecektir.

Man have always wondered how the brain works. The practical consequence of this curiosity may lead to the diagnosis and treatment of clinical syndromes that are presently considered incurable. This article discusses the anatomical basis of the functioning brain. In this context, the Yakovlev model and the frontal- subcortical circuits that play a significant role on behavioral-cognitive patterns and the clinical implications of these networks are treated.

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme, kognitif süreçler sırasında serebral hemodinamide ortaya çıkan değişikliklerden yararlanarak beyin aktivasyonlarmm haritalamasını mümkün kılmıştır. Bu yazıda, kognitif süreçlerin tanımlanmasında kullanılan psikolojik yaklaşımlar, fonksiyonel manyetik rezonans görüntülemenin teorik ve teknik temelleri, deneysel tasarımın ana hatları ve bir uygulama örneği sunulmuştur.

Functional magnetic resonance imaging have made it possible to map brain activity based on changes in cerebral hemodynamics in response to cognitive processing. In the following paper, psychological approaches in describing cognitive processing, theoretical and technical backgrounds of functional magnetic resonance imaging, key points in designing experiments, and an example to application is presented.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun etiyolojisi ile ilgili olarak nörolojik etkenler üzerinde sıklıkla durulmaktadır. Bu çalışmada DEHB'nin nöropsikolojisi ele alınmış; nöropsikolojik testlerden elde edilen bulgularla, beyindeki yapısal değişiklikler ilişkilendirilmiştir. Özellikle son yıllarda yaygın olarak kullanılan beyin görüntüleme yöntemlerinin DEHB'de frontal ve parietal bölgenin katkısını ortaya koymak açısından büyük katkısı olduğu açıklanmıştır.

Neurological factors play an important role in the etiology of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). The present article discussed the neuropsychology of ADHD; it presented the relationship between neuropsychological test scores and the structural changes that occur in ADHD. It is pointed out that the imaging tehniques that are lately being widely used show the importance of the frontal and the parietal lobes in ADHD.

Demans, Parkinson hastalığı, HIV demansı, ve multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklarda birçok bilişsel ve davranışsal belirti izlenmektedir. Bu belirtiler sıklıkla psikiyatrik tanı ölçütlerine de tam olarak uymaz. Bu nedenle hekim muayene sırasında dikkatli olmalıdır. Alzheimer hastalığında ilerleyici bellek bozukluğu, görsel uzaysal yetilerde yıkılma, afazi ve yönetici işlevlerde bozulma olur. Davranışsal belirtilen arasında ise depresyon, psikoz ve ajitaşyon gibi belirtiler bulunur. Ancak klinik tablo heterojendir. Hastalar hastalığın şiddeti ile orantısız olarak görsel uzaysal yetilerde bozukluklar, afazi, posterior kortikal atrofi, ekstrapiramidal belirtiler ve prefrontal tutulum gösterebilmektedirler. Vasküler demans olguları ise daha çok depresyon ve fonksiyonel bozulma göstermektedirler. Parkinson hastalığında bilişsel bozulma yanında, ilaca bağlı psikozlar, depresyon, anksiyete, apati, yorgunluk ve uyku bozukluktan izlenmektedir. Bu belirtileri hastalığın her aşamasında önemli ölçüde yeti kaybına yol açmaktadır. Nörologlar tarafından depresyon ve anksiyete sıklıkla atlanmaktadır. Multipl sklerozda depresyon olasığı yüksektir. Depresyonun varlığı hastanın yeti kaybını algılamasını olumsuz yönde etkilemektedir Yorgunluk ve duygudurum ile güçlü bir bağlantı vardır. Bağışıklık yetmezliğinde enfeksiyonun ardından merkezi sinir sistemi tutulumu olur. Buna bağlı olarak bilişsel, motor ve davranışsal belirtiler izlenir. Belirtiler hafif bozulma ile açık demans arasında değişir. Bilişsel belirtiler arasında kısa süreli Prof. Dr., Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, ANKARA bellek ve konsantrasyon bozukluğu ve mental yavaşlama bulunmaktadır. Davranışsal belirtiler arasında ise sosyal geri çekilme, irritabilite, depresyon ve kişilik değişiklikleri bulunmaktadır.

Neurological conditions such as dementia, Parkinson's disease, HIV associated dementia and multiple sclerosis shows a constellation of cognitive and behavioral symptoms. These symptoms often do not fulfill the criteria for formal psychiatric diagnosis. Clinicians should be sensitive to complaints of the patients. Alzheimer's disease manifested by core features of progressive memory impairement, visuospatial decline, aphasia, and loss of executive function. Behavioral symptoms include depression, psychosis, and agitation. Despite these clinical features, there is clinical heterogeneity among patient with Alzheimer's disease. Patients with Alzheimer's disease may also present disproportionate visuospatial abnormalities, aphasia, posterior cortical atrophy, extrapyramidal symptoms, and prefrontal involvement; patients with vascular dementia show more depression and functionally impairments. Behavioral and psychiatric problems associated with Parkinson's disease include cognitive dysfunction, drug related psychosis, depression, anxiety, apathy, fatigue and sleep disturbances. These manifestation cause significant disability at all stages off illness. Neurologist's routiene office visits may fail to identify the presence depression and anxiety. Multiple sclerosis have a high lifetime risk for major depression. The presence of depression adversely affects patients perception of their disability. There is significant correlation between fatigue and mood level. The human immunodeficiency virus invades the central nervous system early after infection and it gives rise to cognitive, motor and behavioral manifestations ranging from mild impairements to frank dementia. Cognitive symptoms of HIV associated dementia include short-term memory and concentration impairements and mental slowing. Behavioral symptoms include social withdrawal, irritability, depression and personality change.

Bu çalışmada, Wechsler Bellek Ölçeği-Geliştirilmiş Formu, Wisconsin Kart Eşleme Testi, Çizgilerin Yönünü Belirleme Testi ve Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği'nin aralarında oluşturduğu faktör yapılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Üniversite öğrencisi deneklere (n = İİ0) Wechsler Bellek Ölçeği-Geliştirilmiş Formu, Wisconsin Kart Eşleme Testi ve Çizgilerin Yönünü Belirleme testlerinin Türk Formlarıyla Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği uygulanmıştır. Testler arasındaki ortak faktör yapısını incelemede, Temel Bileşenler Analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucu elde edilen ilk faktör, 11 alttest puanının yüklendiği "Genel Yetenek" olarak adlandırılan faktör olmuştur. İkinci faktör "Zihinsel Esneklik" olarak, üçüncü faktör ise "Algısal Organizasyon" olarak adlandırılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili literatür bilgileri ışığı altında tartışılmıştır.

The aim of this study is to examine the factor structure of the Turkish Forms of Wechsler Memory Scale-Revised, Wisconsin Card Sorting Test and Judgement of Line Orientation Test togethe with Wechsler Adult Intelligence Scale. A total 110 subjects were used in this study. Principial Component Analysis was used to extract factors. The first exracted factor was called "General Ability" and it got loadings from 11 subtests. The second factor was called "Mental Flexibility" while the third was called "Perceptual Organization". The findings were discussed in the light of related literature.

Bu çalışmanın amacı, belli bir bilişsel görevde yüksek ve düşük performans gösteren bireylerin üç farklı dikkat durumu altında olay-ilişkili potansiyel (OİP) ve gamma tepkilerini karşılaştırmaktır. Çalışmaya 18-30 yaş aralığında, halen üniversitede okuyan, sağlıklı 30 denek (16 kız, 14 erkek) gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada odaklanmış dikkat paradigması (ODP), bölünmüş dikkat paradigması (BDP) ve farklı uyarıcı paradigması (FUP) kullanılmıştır. Denekler, BDP paradigmasındaki performanslarına göre yüksek (n=10) ve düşük (n=10) olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Değişik dikkat durumları ve bilişsel performans düzeylerinin P300 tepkisi genliği ve gamma tepkisinin ortaya çıktığı zaman penceresi üzerinde farklılıklar yaratmıştır. Sonuçlar, P300'ün görevin zorluğuna bağlı değişimlerine ve gamma tepkisinin duyusal ve/veya bilişsel olduğuna ilişkin literatür bağlamında tartışılmıştır.

The aim of this study is to compare the gamma responses and event-related potentials (ERP) of individuals who were high- and low-performers on specific cognitive tasks that involved three different attention conditions. Thirty healthy college students (16women, 14 men) between the ages of 18-30 participated in the study. Experimental tasks pertained to focused attention paradigm (FA), divided attention paradigm (DA) and mismatch-negativity paradigm (MMN). Participants were divided into two groups according to their performance level (10 participants in each of the two groups). Attention condition and cognitive performance levels led to significant differences on P300 response amplitude and on the time window in which the gamma response has occurred. Results have been discussed in the light of the literature which focused on P300 changes as related to task difficulty and the sensory versus cognitive processing concomitants of the gamma response.

Bu çalışmanın amacı, bir bilişsel paradigma altında elde edilen olay-ilişkili potansiyelleri (OİP) belirlemek ve bu bileşenlerle nöropsikolojik test (NPT) puanları arasındaki ilişkileri incelemektir. Çalışmada, en az 12 yıl eğitim düzeyinde eğitim görmüş olan, psikiyatrik ve nörolojik hastalık öyküsü bulunmayan ve bilişsel süreçleri etkileme potansiyeline sahip ilaçları geçmişte ve halen kullanmamış olan, 19-67 yaş aralığında 53 denek yer almıştır. Seyrek uyarıcı paradigması (SUP) altında Fz, Cz ve Pz elektrot lokasyonlarından kaydedilen OİP’ler ile Stroop Testi TBAG Formu'ndan elde edilen puanlar arasındaki ilişkileri incelemede temel bileşenler analizi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen tepki örüntüsü, literatürün standart paradigması altında elde edilenlerle benzeşmektedir. Söz konusu bulgular, mevcut çalışmada elde edilmiş olan OİP bileşenlerinin literatürün güvenilir tepkileri olduğunu göstermiştir. Analizlerden elde edilen genel sonuçlar ise, bilişsel OİPler ile NPTlerin birbirleriyle seçici olarak ilişkili olduğunu göstermiştir. Bulgular, elde edilen OİP bileşenleriyle temsil edilen erken elektrofizyolojik aktivitenin, insanlarda, uzun süreli ayırt edilmiş bilişsel süreçlerin yordan- masında kullanılabileceğini göstermiştir.

The goal of this study was to obtain the event-related potentials (ERP) under one cognitive paradigm and to examine the relationships between the ERP components and the neuropsychological test (NPT) scores. The sample consisted of participants who had at least 12 years of education, were between 19-67 years of age, were free of reported psychiatric or neurological disorders, and were not or had not been under medication that affects cognitive processes. Principle component analysis with varimax rotation was used to examine the relations between the ERPs that were obtained under the oddball paradigm (OB) from the Fz, Cz and Pz electrode locations with the Stroop Test TBAG Version. Results: The ERP pattern that was obtained in this study was similar to those obtained with the standard paradigm of the literature. Such findings show that ERP components of the present study are the reliable components of the literature. The results further showed that there were selective relations between cognitive ERPs values and NPT scores. According to these findings, the early electrophysiological activity, as indexed by the ERP components, can be used as predictors of specific long-lasting cognitive processes of humans, as indexed by NPT scores.

Bu çalışmanın amacı, yaşa bağlı olarak farklı bilişsel süreçlerde ortaya çıkan değişimleri olay-ilişkili potansiyel ve olay-ilişkili osi- lasyonlar bağlamında ele almaktır. Araştırmada yaş (19-24 ve 45-67), deneysel paradigma (Farklı Uyarıcı Paradigması ve Seyrek Uyarıcı Paradigması) ve elektrot lokasyonu (Fz, Cz, Pz) olmak üzere 2x2x3 faktörlü deney deseni kullanılmıştır. Araştırmaya 35 gönüllü denek katılmıştır. Analizler, olay-ilişkili potansiyel, genlik frekans karakteristikleri ve olay-ilişkili osilas- yon eğrileri üzerinde yaş, deneysel paradigma ve elektrot lokas- yonuna göre yapılmış; ayrıca tekrar ölçümlü desene uygun varyans analizi ile incelenen değişkenlerin etkisi test edilmiştir. Bulgular, genelde, 19-24 yaş grubu deneklerin genlik zirve değerlerinin, tüm olay-ilişkili potansiyel bileşenlerinde 45-67 yaş grubuna göre daha büyük olduğunu göstermiştir. Genlik frekans karakteristiklerinde, 19-24 yaş grubu, 45-67 yaş grubuna göre düşük frekanslarda daha güçlü dalga formları göstermiştir. Olay- ilişkili osilasyonlar da yaş, deneysel paradigma ve elektrot lokas- yonuna göre farklılık göstermiş; 19-24 yaş grubuna ait tepkilerin genliği genelde, 45-67yaş grubundan daha büyük olmuştur. Varyans analizi sonuçları özellikle deneysel paradigma ve elektrot lokasyonu değişkenlerine ilişkin temel etki ve bunları içeren ortak etkilerin anlamlı olduğunu göstermiştir. Bulgular, yaşlanmayla birlikte beynin nöroelektrik tepkilerinde değişmeler olduğunu göstermiştir.

The aim of this study is to study the effect of age and experimental paradigm on event-related potentials (ERP) and event- related oscillations (ERO). The study utilized a 2x2x3 factorial design with age (19-24, 45-67), experimental paradigm (mismatch negativity, oddball), and electrode location as the experimental variables. Thirty five volunteer subjects who had a minimum of 12 years of education participated in the study. The analyses involved average EEG-ERPs, amplitude frequency characteristics and filtered EEG-ERPs for age, experimental paradigm and electrode location. The effect of the variables were statistically tested using analysis of variance for repeated measures. Results showed that the peak amplitudes for the 19-24 age group were higher than for the 45-67 age group. The filtered EEG-ERP waveforms varied according to age, experimental paradigm and electrode location. The amplitudes of the filtered waveforms were generally higher for the 19-24 age group than for the 45-67 age group. The amplitude frequency characteristics for the 19-24 age group demonstrated prominent maxima in the lower frequency ranges. Excepting the data for the 19-24 age group under the oddball paradigm, the theta response existed in a broad band with the delta response. Analysis of variance for repeated measures showed that paradigm and electrode location affected all ERP components. The results of the analyses showed that the neuroelectric responses of the brain changes with age.

Epilepsi çocukluk çağında sık görülen kronik hastalıklardan birisidir. Epilepsi olan bireylerde nöropsikolojik bozukluklar genel popülasyondan daha fazla görülmektedir. Altta yatan nöropa- tolojiler, iktal-interiktal nöronal deşarjlar ve antiepileptik ilaçlar bu bozukluklara neden olan başlıca durumlardır. Bu çalışmada, farklı epilepsi türlerinin zeka üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmaya monoterapi alan ve orta sıklıkta nöbet geçiren 103 epileptik çocuk (idiopatik epilepsili 56 ve semptomatik epilepsili 47) dahil edilmiştir. Epileptik çocukların Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği Geliştirilmiş Formu’ndan (WISC-R) aldıkları puanlar nöbet türü ve cinsiyet açısından karşılaştırılmıştır. İdiyopatik epilepsili çocukların semptomatik epilepsili çocuklardan Şifre alttestinden daha yüksek puan aldıkları, erkek çocukların WISC- R'm Genel Bilgi ve Benzerlikler alttestlerinden kızlardan daha yüksek puanlar aldıkları belirlenmiştir. İdiopatik epilepsili kız hastaların semptomatik epilepsili kız hastalardan Benzerlikler alttesti ve Performans Zeka Bölümü’hden anlamlı düzeyde yüksek puan aldıkları saptandı. Bu bulgular farklı epilepsi türlerinin nöropsikolojik etkilerinin de farklı olduğunu ortaya koymuştur.

Epilepsy is one of the most common disorders in childhood. Neuropsychological disorders are encountered more in the epileptic population than the general population. Underlying neuropathologies, ictal-interictal neuronal discharges and antiepileptic drugs are main conditions that cause neuropsychological pathology. In this study, the neuropsychological effects of different epilepsy types were evaluated. One hundred three epileptic children (idiopathic children 56, symptomatic epileptic children 47) who take monotherapy and have seizures in the moderate range were included in this study. The WISC-R scores were compared on the basis of seizure type (symptomatic, idiopathic) and sex (girls, boys). The scores for the Coding subtest were higher in idiopathic epileptic children than symptomatic epileptic children. Scores for Information and Similarities subtests of boys were found to be higher than that of girls. The scores for Similarities and Performance IQ of idiopathic epileptic girls were found to be higher than those of symptomatic epileptic girls. These findings showed that the neuropsychological effects of different types of epilepsy types are different.